Her kan du lese nyskrivne tekster frå tidlegare elevar ved Forfattarskulen for skrivande med minoritetserfaring og tankar dei har om skriving, lesing og året ved skriveskulen. Skulen er eit samarbeid mellom Minotenk og Det Norske Samlaget. Blir du nysgjerrig? Du kan lese meir om Forfattarskulen her. Skulen har søknadsfrist i november 2025. Viss du har spørsmål, så kontakt leiar Therese Tungen på t.tungen@samlaget.no.
Først ute er Amalie Huyn Ju Eggen.
Kven er du, Amalie?
Eg er ein allsidig kunstnar som stadig søkjer etter nye måtar å uttrykkja meg på. Eg er eit barn med røter i to heilt ulike kulturar. Eg er oppteken av konstant utvikling og læring. Som vaksen har eg lært å vera stolt av alt eg ber med meg, og laga noko fint ut av det, anten berre for meg sjølv eller også for andre.
Foto: Magnus Wiig.
Kva slags tekst er det du har skrive?
Det er ein tekst plukka frå minnearkivet mitt. Då eg fekk spørsmål om ein tekst like før den hektiske juletida, dukka det opp eit minne om ei jul frå barndommen min. Me veit jo at minne kan forandra seg over tid, så dette er den mest ærlege versjonen eg har per dags dato.
Kanskje eit vanskeleg spørsmål, men kvifor skriv du?
Når ein skriv, får ein tankane ned på papir, ein kan smaka på orda, rulla dei på tunga, høyra korleis det lyder, og kjenna etter om det er ei sanning som treffer i magen. Ein må bruka hovudet for å finna den eksakte måten å beskriva det på. Det er som matte eller ein time hos psykologen. Som regel sit eg med ei kjensle av meistring, andre gonger med ein hovudverk. Det er ein hjernetrim me alle har godt av.
Og kva liker du å lese?
Eg likar å lesa ting som gir meg ei kjensle av tilhøyrsel. Ting som speglar nokre delar av meg sjølv i noet, framtida og fortida. Alt frå bakgrunn, kulturar og minne frå livet til kjærleik, reisedestinasjonar, opplevingar, visjonar. Å lesa noko som får meg til å tenkja: den kjensla!
Er det noko ved Forfattarskulen du vil trekke fram som spesielt lærerikt for deg?
Eg fekk vera student, og eg fekk vera menneske. Forfattarskulen under leiing av Therese Tungen hadde ei unik evne til å sjå og leia kvar og ein av oss til ei utvikling som er nær eigenarten vår. Eg kjende meg høyrd, sett og trygg. Det var spesielt lærerikt å oppleva korleis skrivinga kan samla, skapa band og nærleik i ei gruppe menneske med ulik bakgrunn.
Foto: Renate Rue.
Eit juleeventyr
av Amalie Hyun Ju Eggen
Hausten 1987 byrja eg i barnehagen i byen Dadepo, som ligg fjorten kilometer vest for Busan, i Sør-Korea. Eg hugsar ikkje kva barnehagen heitte, men ein måtte gå opp ei lang sementtrapp for å komma til inngangsporten i svart jern. Innanfor porten var det ein liten leikeplass med vipper, karusell og eit lite klatretårn med sklie. Sjølve bygget var måla i raudt med to store dobbeldører av glas med blå lister, og vindauge som strekte seg frå golv til tak. Innanfor dobbeldørene i det store fellesrommet opplevde eg min aller første julaftan, den siste dagen i barnehagen før juleferien.
Eg har pynta meg i den nyarva, raude dressjakka i quilt, med mønster av små nissar og snømenn. I fjor jul var det kusina mi som hadde på seg jakka, men i år har ho vorte for lita til henne. Kusina mi er to år eldre enn meg og minst ti centimeter høgare, og har gått i barnehagen mykje lenger enn meg. Eg tykkjer ikkje jakka er heilt meg, men eg liker dei to store frontlommene. Eg stikk ei hand i kvar lomme og krøllar dei saman til ein ball så dei ligg godt skjulte utan så mykje som ei glipe med berr hud mellom lommekanten og dei oppbretta ermane. Det kjennest trygt.
Eg kikkar rundt meg og prøver å finna store onkel blant alle vaksne og foreldre som har møtt opp til juleavslutninga. Mamma fekk ikkje fri frå jobben for å komma hit i dag, så då er store onkel ansvarleg for meg. Eg oppdagar han bakarst i rommet ved dei store dobbeldørene. Han smiler og nikkar til meg. Eg står i ei rekkje med alle barna i barnehagen, dei eldste først og dei yngste til slutt. Kusina mi står nokre hovud framfor meg, og broren hennar, som skal byrja på skulen neste år, er blant dei første i rekkja, berre nokre skritt frå julenissen med ein stor striesekk full av gåver. Bak han står eit grønt juletre i plast pynta med blanke julekuler, heimelaga julepynt som me har laga i barnehagen, og glorete girlandrar som glitrar i kapp med julelyset. Eg prøver å sjå flettakorga eg hengde opp i treet dagen før, men treet er for langt unna.
Dei vaksne står lente inntil veggane og ser på barna sine, dei følgjer med medan dei pratar saman. Dei verkar like spente som oss, dei er blidare enn vanleg, meir levande på ein måte, og klarer liksom ikkje heilt å stå stille. Kanskje det er kriblinga i magen, larver under føtene, ei kilande kjensle som har smitta over frå oss små. Eg er mest oppteken av julenissen. Den kvite parykken under den raude nisselua, det svarte, strie håret som stikk ut i nakken, og den store jakka som heng på den tynne kroppen hans. Kan det vera barnehageassistenten vår? Eg prøver å kjenna igjen dei smale, mørke auga mellom lua og skjegget, men dei auga kan tilhøyra kven som helst av dei hundre pappaene i barnehagen.
Eg vaiar frå side til side i eit forsøk på å nå kusina mi der framme, for å fortelja at det ikkje er den ekte nissen. Etter ei lita stund snur ho seg og smiler mot meg, og eg prøver med overdriven miming: FAKE NISSE! Men ho berre snur seg igjen som om ingenting har skjedd. Eg ser på dei andre barna rundt meg som ser ut til å vera like uinteresserte i sanninga om nissen.
Langt der framme har liksom-nissen byrja med gåvene. Rektoren vår sit på ein krakk ved sida av han og les opp frå gåvelappen inn i ein handhalden mikrofon. «Til Kim Ju-Song. Frå julenissen. God jul!»
Men dei veit vel at det er foreldra som har kjøpt gåvene? Eg ser foreldra til Ju-Song nokre meter unna. Dei lener seg framover med armane i kryss og store glis medan dei følgjer med på at gåvepapiret blir rive til alle kantar.
«Ein stor elektronisk leikebil med fjernkontroll!» roper Ju-Song inn i mikrofonen så det sprakar frå anlegget. Alle klappar, og gutane nikkar til kvarandre med store auge. Gåveutleveringa fortset, og barna får dokker, leikeverktøy, ny skulesekk, klede, sko, bøker, smykke, kassettspelar og andre fine ting. Så er det fetteren min sin tur. «Til Kim Hyo-Jung. Frå julenissen. God Jul!»
Eg snur meg for å sjå reaksjonen til store onkel som står ved inngangsdøra. Han løftar på haka for å få betre utsikt. «Eit stort pennal fullt av skrivesaker!» mumlar fetteren min bak eit smil. Eg ser det rykkja i smilebandet til onkel.
Deretter kjem turen til Han Soo-Mi. Jenta i barnehagen som alltid trippar rundt med sløyfe i håret, i fin kjole og glinsande lakksko. Med porselenskvit hud, store auge og ein sjølvtillit og manerar alle gjerne skulle hatt. No står ho der framfor nissen med alle si merksemd retta mot seg, som vanleg.
Og for første gong reiser nissen seg og forsvinn bak treet. Kva no? Det blir heilt stille i rommet. Med hjelp frå to av barnehagelærarane ber han inn den største pakken eg har sett i mitt liv. Alle frys til, barna står med open munn, dei vaksne med hendene føre munnen for å skjula begeistringa si. Soo-Mi klatrar på krakken rektor har sete på, og riv forsiktig og elegant av gåvepapiret så det fell som eit bananskal, og avslører eit gigantisk dokkehus. Rommet blir fylt av gisp og jubel. Nokre av gutane stikk tunga ut og geipar, mens alle jentene står fortrylte, eg også.
Eit slott i kvitt, rosa dører, rosa vindaugskarm og rosa tak, som ein iskjeks snudd på hovudet, med rosa faner på toppen. Det byrjar å kribla i magen min. Eg ber til Buddha og den ekte julenissen samtidig «Om du verkeleg finst, ver så snill å gi meg eit dokkehus like vakkert som dette!»
Inst inne veit eg at det ikkje kjem til å skje, men likevel kjenner eg på eit ørlite håp. Auga mine er limte fast på dokkehuset, som blir bore bort til hjørnet av rommet med Soo-Mi diltande etter. Eg har ikkje eingong fått med meg kva kusina mi fekk i gåve, då det blir min tur til å gå fram til nissen. Eg tek eit skritt fram, foldar hendene bak ryggen og held pusten.
Då eg ser på nissen, møter eg eit tomt blikk under den sveitte luekanten. Dropane piplar ned i skjegget, som har glidd halvvegs ned på haka og avslører dei mørke skjeggstubbane på det venstre kinnet hans.
«Har du vore ei flink jente, i år?» jamrar nissen bak skjegget.
«Eg …»
Så snur han seg til sida, fiskar i den slappe, tomme sekken med begge hendene og dreg opp ei lita gåve innpakka i sølvfolie. På ein grøn lapp står namnet mitt skrive med svart kulepenn.
«Til Lee Hyun Ju. God jul!»
Eg kjenner på innhaldet i pakken med begge hendene. Den rektangulære pakken med dei små identiske kantane på rekkje og rad verkar kjent. Når eg trykkjer litt hardt, blir kanten knust og går i oppløysing. Eg opnar pakken samtidig som eg prøver å samla små bitar av folie som fell av. Snart kan eg skimta ei gul, glansfull pakning, følgd av ein raudoransje strek langs kanten og ei knallblå skrift: «Cheese sand.»
Kjekspakken eg har ete sidan eg var lita. Ikkje den beste, men den rimelegaste på hylla, den me hadde råd til.
«Godteri», seier eg lågt inn i mikrofonen som blir dytta opp mot munnen min. Eg snur meg ut mot rommet med kjekspakken mellom hendene. Ingen applaus eller jubel.
Eg kjenner varmen breia seg i kinna, eg smiler og bukkar, med auga fast i det gule papiret gjer eg mitt beste for å verka munter og glad.
Den gjenkjennelege skrifta til store onkel på pakken. Det er han som har fiksa denne gåva til meg, og eg veit at me ikkje har så god råd. Eg ser ei tristheit i auga hans, der han står lent mot veggen og smiler svakt. Eller kanskje han er like flau som meg.
Året etter, første juledag i 1988, kom store onkel heim frå ei lang jobbreise. Midt på natta vekte han meg, kusina mi, fetteren min og bestemor, som låg og sov i eittromsleilegheita vår.
«Fransk bagett og smør!» ropte han høgt. «Lukt på fransk bagett og smør!» ropte han igjen, medan han trampa inn for å bråka mest mogleg.
Me vakna raskt, gnei søvnen ut av auga, og klarte ikkje å halda tilbake smilet. Synet av store onkel som valsa rundt med fransk alpelue på skakke, eit langt skjerf rundt halsen og ein lang bagett stikkande ut av ein kvit papirpose under armen. Me samla oss rundt store onkel i pysjen, på golvmadrassane, på puter og dyner, kriblande av spenning. Store onkel fiska ein sølvpakke med smør opp av lomma, braut bagetten i bitar og smurde eit godt lag med smør på brødbitane med ein plastkniv. Eg tok den første biten i munnen, lukka auga og naut smaken av det kvite, mjuke brødet som smelta i munnen saman med smøret. Og let som om me var på ein kafé i Paris, som eg hadde sett i eit reiseprogram på TV.
«God jul, snille barn. God jul!»