«Med eit stille dump fall Ivar Aslaksen til bakken, og blei liggande med ryggen mot den blanke himmelen, medan den raude snøen vaks i ein ny sirkel rundt hovudet hans. Så var det stille.»
Kapittel 1
henta frå Til jord skal du bli av Anders Totland. Boka kjem for sal ultimo september.
Nøyaktig kven det var Ivar Aslaksen ropte etter, då han gret sine bitre tårer framfor uthuset på prestegarden, kjem ingen nokosinne til å få svar på. Men eg er rimeleg trygg på at han hadde ei lang rekke synder han trong tilgjeving for, med tanke på alle ukvemsorda og trugslane han ropte ut der han låg. Dette var det berre eg som høyrde. Den svære kompanjongen hans kjempa for livet nokre meter unna. Han hadde nok med sitt, såg det ut til, og gav i alle fall ingen respons på klageropa til Aslaksen.
«Dette skal du få svi så jævlig for», sa Ivar Aslaksen då han til slutt klarte å roa seg. Strengt tatt visste eg ikkje at det var det han heitte, det fann eg først ut då alt dette var over og eg opna lommeboka hans og fann det blodstenka førarkortet.
Han heldt seg til kneet, der blodet rann frå det opne skotholet eg hadde laga med jaktrifla nokre minutt tidlegare. «Så jæ-ve-lig», gjentok han med trykk på kvar einaste staving, som om eg var ein slags tomsing som måtte ha det inn med teskei. Greitt nok at eg var gammal, men det fekk då vera måte på. Dessutan var høyrselen min heilt fin. Det var potensen eg sleit med.
Eg dulta borti han med munningen på rifla og bad han passa språket. «Dette er trass alt eit Guds hus», sa eg og drog litt på det. Tenkte på den uanstendige summen som Opplysningsvesenets fond kravde for at eg skulle få kjøpa det ut då eg gjekk av med pensjon tre år tidlegare. Hadde det ikkje vore for reservekontoen eg hadde spart opp gjennom eit langt liv med sideverksemd, hadde eg aldri hatt råd. Ordtaket om at ein skulle få si løn i himmelen, var verkeleg treffande for prestane her i landet. Det var i alle fall ikkje eit yrke der ein gjekk hardt ut i lønsforhandlingane. Dette streikepreiket som dei unge har begynt med, var heilt utenkeleg i mi tid. Me stod med lua i handa og prestekragen rundt halsen, og tok det me fekk. Og ville me ha meir å rutta med, fekk me ordna det sjølv.
«Det er i alle fall mitt hus», sa eg. «Og sånn bannskap vil eg faen meg ikkje ha noko av.»
Ivar Aslaksen tok seg til kneet igjen, før han løfta handa til ansiktet. Blodet hadde grisa seg utover fingrane. Det var eit salig søl, alt det raude som spreidde seg utover kleda og snøen. Eg kikka lenger bort på tunet, mot kameraten hans, der det framleis surra nokre sinte vaktbier rundt den store, livlause kroppen. Kva i herrens namn og rike hadde dei tenkt på då dei opna den kuben?
«Du slepp ikkje unna med dette», sa Ivar Aslaksen. Han løfta handa igjen og peikte henne mot meg, som ein slags fingerpistol. Eg har alltid latt meg fascinera over korleis folk klarer å dra på med heilt usannsynlege scenario når dei sjølv sit i klisteret. Som om dei ikkje eingong ønskjer å sleppa laus, men berre hamrar sitt eige kistelok fast med kvart einaste ord dei lirer av seg. Men så langt hadde det stort sett vore på film og i bøker eg hadde sett slikt. No låg Ivar Aslaksen blødande på bakken min og sikta på meg med peikefingeren, med tommelen som ein slags hane. «Når me kjem tilbake, tar me både pengane og jentungen. Og du …» Her knepte han ned tommelen medan han laga ein klikkelyd med tunga. «Du er berre så ferdig, du.»
I det same kom det lyd frå kompanjongen hans borte ved bikubane. Han hadde tydelegvis kvikna til igjen.
«Adrenalin!» Ordet kom som ei stram kvesing. Han løfta høgrehanda til brystet, og med all den skjelvinga var det berre så vidt eg forstod kva han meinte.
«Ja, eg kjenner det sjølv», sa eg og nikka. For første gong sidan Ivar Aslaksen og kompanjongen begynte å laga leven, drog eg til med eit lite smil. «Trass alt er det godt å kjenna at kroppen reagerer. At alt fungerer som det skal, liksom. Ein kjenner seg nesten litt ekstra levande, er du ikkje einig?»
Men eg trur kanskje ikkje han var det. Han gav i alle fall ikkje uttrykk for å samtykka på noko som helst vis. Derimot brukte han den siste resten av luft til å pressa ut to små stavingar, som ikkje utan vidare gav meining for min del: «Øy-te.»
Når sant skal seiast, høyrdest han nesten ut som ei fløyte der han låg og kveste. Ei slags sjølvinnsikt hadde han i det minste. Men kvifor snakka han om det no?
Igjen opna han munnen, som om han prøvde å forklara. Men no var det ikkje meir igjen der inne. Berre eit stort, raudt ansikt som kava etter luft.
Først no la eg merke til at Ivar Aslaksen ikkje lenger låg på same staden. Alt som låg igjen, var eit raudt merke i snøen og ei stipla linje av lyseraude flekkar bortover mot husveggen. Så høyrde eg eit brøl frå sida, der han kasta seg mot meg med ein stein i høgrehanda. Eg løfta rifla, og sette det andre skotet midt mellom augo til Ivar Aslaksen. Det var som om eg aldri hadde gjort anna.
Med eit stille dump fall Ivar Aslaksen til bakken, og blei liggande med ryggen mot den blanke himmelen, medan den raude snøen vaks i ein ny sirkel rundt hovudet hans. Så var det stille. Til og med kvesinga til kompanjongen hadde slutta. Ikkje så mykje som eit pust var igjen. Og hadde det vore ein film, hadde biletet truleg berre blitt ståande slik, med to ferske lik på bakken, og med ein halvvegs oppreist gamling med berre tøflar på beina og den nyleg avfyrte jaktrifla i handa. For der stod eg, og forstod knapt ein brøkdel av kva som hadde skjedd.
Eg, Jacob Juul – pensjonert prest, leiar i birøktarlaget og bygdas store sprithandlar. Og no altså mordar. Herregud for eit rot.
Nyfiken på korleis det går vidare med Jacob Juul? Bestill boka heim. Bestiller du no får du ho med signatur.
Anders Totland: Til jord skal du bli